#120 Van muisklik naar crisis

Een valse e-mail openen of op een link klikken die net echt lijkt. Een simple klik en  jouw gegevens komen in handen van criminelen. „Jaarlijks wordt een op de zes Nederlanders slachtoffers van cybercrime”, zegt Sander Veenstra van het Openbaar Ministerie. Misdaad wordt tastbaar in de theatershow van Radio Ramkraak. Op 4 februari 2026 kun je ons zien in het Atlas Theater in Emmen. Meer informatie en tickets vind je bij het theater. „Nederland is van oudsher het land van fietsendiefstal”, vertelt Veenstra. Hij is kwartiermaker online criminaliteitsbestrijding bij het Openbaar Ministerie. „Inmiddels zijn we wel echt het land van van online criminaliteit geworden. Want hacken is een van de meest gerapporteerde delicten, maar online fraude bijvoorbeeld komt nog vele malen vaker voor. Jaarlijks worden naar schatting 2 à 3 miljoen Nederlanders slachtoffer van online criminaliteit.” Volg Radio Ramkraak nu ook via TikTok of Instagram! Heb je een tip voor de redactie van Radio Ramkraak? Mail dan naar [email protected] of [email protected]. Voor duizenden Nederlanders begint daarmee een nachtmerrie die minstens zo ontwrichtend is als een fysieke inbraak. „Ik zag vaak dat mensen echt slapeloze nachten hadden, mensen niet meer vertrouwden, soms amper de deur meer uit durfden, tot zelfmoord gedachten aan toe”, vertelt Jildau Borwell, cybercrime-analist bij de politie Noord-Nederland. Borwell deed de afgelopen 6 jaar onderzoek naar de impact van online criminaliteit op slachtoffers en onderzocht ook wat de verschillen zijn met traditionele criminaliteit. Wat blijkt? Bij veel online slachtoffers is de impact minstens zo groot, soms zelfs groter. Vooral bij zaken als bankhelpdeskfraude of sextortion blijkt het zelfbeeld zwaar beschadigd. Volgens Borwell is het hoog tijd om online criminaliteit ook formeel te erkennen als high impact crime. Dat zou niet alleen de bewustwording vergroten, maar ook concrete gevolgen hebben voor opsporing en slachtofferzorg. „Bij high impact crimes moet binnen twee weken persoonlijk contact zijn met het slachtoffer en wordt in principe altijd een onderzoek gestart”, legt Borwell uit.  „Online slachtoffers hebben daar net zo goed recht op.” Wat kunnen mensen zelf doen? Het advies van de professionals is verrassend simpel, maar doeltreffend: neem je onderbuikgevoel serieus. „Als een bericht je onder druk zet of emotioneel maakt, wees dan op je hoede. Stop. Denk. Check. In Engeland hebben ze daar een campagne voor: ‘Stop. Think. Fraud.’ Dat zouden we hier ook moeten doen”, vindt Borwell.” Radio Ramkraak is de gezamenlijke misdaadpodcast van Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden. Iedere week praten de verslaggevers van deze kranten je bij over het laatste misdaadnieuws. Presentator is Jeroen Kelderman.­See omnystudio.com/listener for privacy information.